Talk back
Het komt maar zelden voor dat ik reageer op negatieve of ongepaste reacties. Alleen als mijn moeder een beroep toegedicht wordt dat ik haar niet snel zie beoefenen haal ik reacties weg. Ook als mijn log als verkapt krullenhaarforum gebruikt wordt, vind ik dat niet echt erg. Dus behalve aanvullingen, bedankjes of verdere aansporingen zult u mij niet snel zien reageren op reacties.
Maar vandaag maak ik een kleine uitzondering. Ik heb wéér een reactie gekregen op dit kleine korte ministukje in een reactie op een reactie:
Heb je wel eens een vertaalde Pratchett in handen gehad? Ene
Venugopalan Ittekot is er in z’n eentje in geslaagd om een hele
schrijver voor de Nederlandstalige markt te verzieken.
De reactie luidt alsvolgt:
V.w.b. Ittekot, ik geloof dat Pratchett zelf de Nederlandse vertaler de
beste vindt! Hij heeft van alle vertalers het meest contact met
Ittekot, dus. Er staat trouwens een interssant stukje over vertalingen
in de 1e Discworld Companion, waar Ittekot (Ruurd Groot) als voorbeeld
wordt gebruikt.
Het is ongeloofelijk moeilijk om satire, humor en
zeker woordspelingen (en Pratchett is op alle punten een meester) goed
te vertalen.
Yak: doe het beter als je het dan zo goed weet!
Eerst klapperde ik met mijn ogen, want er zitten wat rare dingetjes in de redenatie.
- Ik denk (maar weet niet zeker) dat mijn Engels beter is dan het Nederlands van Pratchett. Dat de situatie bij andere vertalingen en vertalers slechter is, maakt de Nederlandse natuurlijk in absolute zin niet beter
- Er is niemand die beweert dat het makkelijk is om wat dan ook te vertalen, bovendien weet ik dat vertalen slecht betaald wordt zodat het niet mogelijk is om er voldoende tijd in te stoppen om er iets goeds van te maken. Ik denk ook dat er voor het grootste deel geen sprake is van onwil, dat wil zeggen, niet bij de vertaler
- Je hoeft een gerecht niet te kunnen maken om te proeven dat het beter kan. Ik hoef geen vertalingen te kunnen maken om benedenmaatse vertalingen te herkennen
- Het kan natuurlijk zijn dat het slechts de twee boeken betreft die ik in handen heb gehad en dat de rest briljant is
Tot slot de opmerking dat ik het heel jammer vind dat er niet meer tijd, aandacht en vooral geld uitgegeven wordt aan het maken van goede vertalingen. Vertalingen uit talen die ik niet beheers zullen vermoedelijk niet veel beter zijn en dat is geen fijn idee.
- Edwinek zei: Aangezien vertalen zo slecht betaald wordt, zijn vertalingen dus goedkoop. Dan kun je er best van het eerste te vertalen boek een stuk of tien laten maken en dan de beste kiezen. Zeker bij de omzetten die Pratchett haalt.
- aargh zei: Nu ben ik toch wel nieuwsgierig of Pratchett inderdaad iets over vertalingen heeft gezegd en wat. Maar ja, "ik geloof..." weasle words, wat moeten we ermee.
- aargh zei: Oh jee, denk ik een leuke Engelse term te gebruiken, draai ik de L en de E om. Ik zou mij nooit als vertaler nemen!
- yak zei: Ik mij ook niet. Ik heb de companion er even bijgepakt, maar in mijn exemplaar staat niets over vertalingen. Gijs refereert expliciet aan de 1e Discworld Companion, het is altijd spannend of je de eerste hebt, want dat zetten ze er natuurlijk nooit op.
- Spiny Norman zei: Eigenlijk heb ik geen idee wie je bent, maar ik vraag me af wat je in vredesnaam tegen deze vertalingen hebt. Ik vind termen als "rollende prenten" en "Dunne Hein" en meer van dat soort namen en begrippen erg creatief vertaald. Ik lees ze afwisselend Engels en Nederlands. De nieuwste boeken heb ik niet gelezen overigens. Maar goed, dat is mijn mening. Daarentegen geef jij geen enkel voorbeeld, je zegt alleen dat hij het verpest heeft en dat er meer aandacht in moet. Waarom stoor je je zo aan deze vertalingen? Welke vertaling of vertaler vind je dan wel goed genoeg?
- Gijs zei: Vlgs mij zijn er maar twee Companions, de 1e die ik noem en een uitgebreide 2e versie (met verwijzingenen naar de boeken die sinds de 1e verschenen zijn). Grappig dat mijn reactie ooggeklapper opleverde, de 1e opmerking van Yak waarop destijds gereageerd heb (dat Ittekot een hele schrijver voor de Nederlandse markt verpest heeft) leverde bij mij ooggeklapper op. En, als hij het gelezen heeft, waarschijnlijk ook bij de uitgever van de Nederlandse versies. [NB: er zijn twee boeken niet door Ittekot vertaald, uit mijn hoeefd gezegd zijn dat Maskerade en Interessante Tijden; benieuwd wat Yak dáár van vindt!?] Het Nederlands van Pratchett zal niet geweldig zijn schat ik zo in, maar als je dat stukje in Companion 1 leest staan daar voorbeelden van vertaling, die dan weer terug zijn vertaald naar het Engels voor de Engelse lezers (zoals de vertaling van de Big Bang zoals beschreven in "The Coulor of magic", dat Ittekot vertaald heeft als "het uitvrijend model". Dat is dus geen letterlijke vertaling, die zou geen zin hebben in het Nederlands aangezien de bedoelde dubbelzinnigheid er niet in zit, die weer wél zit in "het uitvrijend model". En met dat soort vertalings instelling is Pratchett blijkbaar zeer tevreden. Dat de Nederlandse versie niet de geraffineerdheid heeft van het Engelse origineel staat buiten kijf. Maar je zou een soort Shakespear kwadraat nodig hebben om dát voor elkaar te krijgen. De vertalingen benedenmaats te noemen is m.i. (smaken verschillen) dan ook niet zozeer een brug als wel een land te ver. Ik sluit me graag bij Spiny Norman aan als het gaat om een verzoek voorbeelden van "ondermaatse vertalingen" te geven. Ik vindt bijv. de vertaling van Sourcery naar Betoverkind vrij briljant gevonden. Vindt maar eens een betere!
- theo dokman zei: Ik lees Pratchett zowel in het Engels als in de Nederlandse vertaling. Zojuist 'Posterijen' gelezen (door vriendin gekocht, afgeschreven bibliotheek) en vind de Nederlandse vertaling nog steeds briljant. Kan je argumenten ( b.v. voorbeelden) geven waarom je ze zo slecht vind. Ben ik wel nieuwsgierig naar